Devletler, istihbarat örgütleri, güvenlik güçleri ve bazı araştırma şirketleri, internet kullanıcılarının aktivitelerini, hangi sayfaları ziyaret ettiklerini, hangi kelimeler ile neler yaptıkları takip edebiliyor ve bu verileri depolayabiliyor. Teknik takip ve gözetimin amacı genellikle çeşitli araştırmalar, reklam çalışmaları ya da korsanla mücadele gibi konular olsa da, bu tarz takipler bazı ülkelerde de baskıcı hükümetler tarafından sansür ve fişleme benzeri amaçlarla kullanılabiliyor. Türkiye’de de Şubat ayında yürürlüğe giren bir yasa ile birlikte internette ifade özgürlüğü ve özel hayatın gizliliği tartışmaları yeniden gündeme geldi. İnternet servis sağlayıcılarını bir nevi sansür ve gözetim aracına dönüştüren 5651 sayılı kanun ile birlikte içerik sağlayıcılara ayrıca kullanıcıların internet trafiğini 2 yıl arşivleme mecburiyeti getirdi. Kanun ile Telekominasyon İletişim Başkanlığı (TİB) yetkileri genişletildi ve kuruma yargı kararı olmadan web sitesi kapatma, bilgisayar ve akıllı telefonlardan internete giren kullanıcıların verilerini arşivleme gibi yetkiler verildi. Yeni yasa ile birlikte internetin tek hakimi pozisyonuna gelen TİB, geçtiğimiz günlerde kullanıcıların internet davranışlarını ve kamuya açık hareketlerini arşivlemeye başladı. Konunun gazetelere de yansıması ve duyulması ile birlikte kullanıcılar da durumdan tedirgin hale geldi. Fakat yasaya rağmen internette takip edilme oranınızı minimuma düşürmeniz mümkün. Maalesef size bazı kısıtlamalar getirecek olsa da bu yöntemleri sizin için derledik. Sosyal Medya Güvenlik Önlemleri Sosyal medya günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçası olmakla kalmadı, aynı zamanda özel hayatımızın da bir parçası haline geldi. Twitter ile düşüncelerimizi, Youtube ile görüntülerimizi, Instagram ile özel anlarımızı ve Facebook ile birçok özel paylaşımımızı kamuya açık bir şekilde paylaşmaktan çekinmiyoruz. Yeni yasa ile birlikte özellikle de arama motorlarında indekslenebilen içeriklerin, Facebook gönderilerinin ve kamuya açık tweet'lerin arşivlenmesi mümkün hale geldi. Bu arşivleme sistemi, tüm dünyada ve Türkiye'de de muadilleri olan "Sosyal Medya Takip Araçları" yani İngilizce "Social Media Monitoring" adı verilen yazılımlar tarafından yapılıyor. Bu yazılımların çalışma mantığı ise şöyle; - Sosyal medya takip yazılımına belirli anahtar kelimeler giriliyor ve yazılımın tüm internette (sadece sosyal medya değil, Google'da indekslenmiş tüm siteler, bloglar ve forumlar da dahil) bu kelimeleri tespit etmesi sağlanıyor. - Yazılım, bu anahtar kelimeleri ararken, interneti tarıyor ve içinde bu kelimelerin geçtiği tüm içerikleri, Facebook gönderilerini ve Tweet'leri, kullanıcı ismini de çekerek bir panelde listeliyor. - Yazılımı kullanan yöneticiler, eğer bir isim hakkında herhangi bir sakıncalı içerik yüklediyseniz, gönderi yaptıysanız veya tweet gönderdiyseniz, bunu arşivleyerek takip başlatabiliyor ve hukuken delil olarak kullanabiliyor. Yazılım, bu tarama ve tespit uygulaması için Google, Facebook ve  Twitter API'leri ( Application Programming Interface ) üzerinden bu platformlara giriş sağlıyor. API, basit bir dille bu platformların program geliştiriciler için açtığı arka kapı olarak tanımlanabilir. Fakat yine de sosyal medya platformlarında size sunulan bazı imkanlarla gönderilerinizi bu yazılımlara kapatmanız mümkün. Paylaşımlarınızın gizliliğini korumak için uygulayabileceğiniz bazı yöntemler ise şunlar: 1. Özellikle sakıncalı olabilecek içerikleri en çok paylaştığınız platformlar olan Facebook ve Twitter hesaplarınızı kamuya kapatın. Paylaşımlarınızı sadece arkadaş ve takipçilerinizin görmesine izin verin. - Facebook > Ayarlar > Gizlilik > Diğer arama motorlarının zaman tüneline bağlantı vermesini istiyor musun? > Hayır şıkkını seçerek Facebook profilinizi Google aramalarına kapatın. - Twitter > Ayarlar > Güvenlik ve Gizlilik > Gizlilik > Tweetlerimi korumaya al şıkkını işaretleyerek Twitter profilinizdeki tweet'leri (takipçileriniz haricinde) tüm kullanıcılara kapatın. 2. Facebook hesabınız kamuya açık olsa bile yaptığınız bazı paylaşımları sadece arkadaşlarınızın görmesini sağlayabilirsiniz. Facebook gizlilik ayarlarından mutlaka faydalanın. 3. Facebook’ta tanımadığınız kişileri arkadaş listenizden çıkarın, Twitter’daki şüpheli takipçilerinizi engelleyin. 4. Tanımadığınız kişilerden gelen arkadaşlık ya da takip isteklerini kabul etmeyin. 5. Facebook’un “Takip et” özelliğini kendi profilinizde kullanmayın. 6. Facebook zaman tünelinizi ve profillerinizi Facebook içi ve dışı aramalara kapatın. 7. Twitter profiliniz kamuya açıksa, tweetlerinizde taramalara takılabilecek anahtar kelime ya da isimleri kullanmayın. 8. Arkadaşlarınızdan gelen şüpheli mesajlara cevap vermeyin, mesajlarda bulunan linklere tıklamayın. Mesajlaşma Güvenlik Önlemleri Cep telefonlarınızdan arkadaşlarınıza ya da yakınlarınıza gönderdiğiniz kısa mesajlar, cevapsız çağrılar silinmiş olsa dahi operatörler tarafından bir süre saklanabilir ya da bazı teknik cihazlar aracılığı ile kayda geçirilebilir. Mesajlarınızın gizliliğini koruyabilmek adın şu yöntemlerden faydalanabilirsiniz: 1. Cep telefonunuzdan kısa mesaj göndermek yerine Whatsapp, Facebook Messenger gibi mobil uygulamaları tercih edin. 2. Kısa mesajları kullanmayı tercih ediyorsanız; kişisel bilgilerinizi, şifrelerinizi mesaj yoluyla asla iletmeyin. 3. Özel bilgiler aldığınız ya da gönderdiğiniz mesajlarınızı cep telefonunuzdan silin. 4. Sms mesajlarınızda taramalara takılabilecek anahtar kelimeler kullanmayın. İnternet Kullanımı Güvenlik Önlemleri Yukarıda da belirttiğimiz gibi internet dünyasında kullanıcılar takip ediliyor ve hareketleri arşivleniyor. İnternette dolaşırken hangi sitelere tıkladığınız, nerede ne kadar vakit geçirdiğiniz, hangi filmi izlediğiniz ya da hangi sıklıkla interneti kullandığınız gibi konular takip kapsamına giriyor. İnternette takip olasılığını da en aza düşürmek bazı yöntemler ile mümkün: 1. Tanımadığınız kişilerden gelen maillerde bulunan dosyaları bilgisayarınıza indirmeyin. 2. İnternette gezinirken ilgi alanlarınıza göre size özel içerik ve reklam sunan servisleri kullanmayın. Bu şekilde kullandığınız bir servis varsa iptal edin. 3. Bilgisayarınızda antivirus programı kurun ve sık aralıklarla bilgisayarınızı virüslerden temizleyin. 4. Kullandığınız tarayıcıyı font, renk, araç çubuğu gibi özellikler ekleyerek özelleştirmeyin. 6. Arama motorlarında kişisel hesaplarınız açık iken arama yapmayın. Örneğin Google’da özel bir konuda arama yapacaksanız öncelikle Gmail hesabınızı kapatın. Ya da farklı anonim arama motorlarını kullanın. Güvenli bir internet kullanımı için VPN kullanın. IP adresinizi saklayarak internette takip edilmenizi engelleyen bir sistem olan VPN hakkında detaylı bilgi için VPN Nedir ve Alternatifleri Nelerdir? başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Sonuç İnternet kullanırken her zaman gizli kalmak zorunda değilsiniz. Günlük internet kullanıcı alışkanlıklarınıza devam edebilir, Twitter’da kullanıcıları takip edebilir, Facebook’ta sayfaları beğenebilirsiniz.  Buradaki yöntemler ile internette gezinirken gizliliğinizi koruma oranınız artsa da %100 gizlilik gibi bir sonuç almanız mümkün değildir. Bu nedenle özel konuları arama motorlarına ve kamuya kapalı hesaplarınızdan, mümkün olduğunca az anahtar kelime kullanarak paylaşın. Özel olması gereken paylaşımlarınız konusunda dikkatli adımlar atmanız özellikle günümüzde faydalı olacaktır.