Spam Ne Demek? Mesaj, Arama ve Mail Engelleme Yolları

“Spam” kelimesi çoğu kullanıcı için sadece posta kutusunu dolduran “gereksiz” e‑postaları ifade eder; ancak günümüzde spam sadece e‑posta ile sınırlı değildir. SMS’ler, aramalar, hatta sosyal medya mesajları bile izinsiz reklam veya dolandırıcılık girişimleriyle dolabiliyor. Bu rehberde spam kavramını kapsamlı bir şekilde ele alıyor, farklı spam türlerini tanımlıyor ve mobil cihazlardan e‑posta platformlarına kadar spam engelleme yöntemlerini adım adım açıklıyoruz. Ayrıca spam içeriklere tıklamanın risklerini ve Türkiye’deki hukuki düzenlemeleri aktarıyoruz. Yazının sonunda yer alan Sıkça Sorulan Sorular bölümünde ise merak edilen noktaları cevaplıyoruz.

Spam Türleri Nelerdir?

Spam; alıcının izni olmadan gönderilen ve genellikle rahatsız edici veya zararlı olabilen mesajlar için kullanılan genel bir terimdir. Figensoft’un tanımına göre spam mesajlar SMS, e‑posta veya sosyal medya gibi farklı dijital platformlarda görülebilir ve dolandırıcılık ya da kötü amaçlı yazılım dağıtımı amacıyla da gönderilebilir . Aksigorta’nın Dijital Güvenlik Platformu ise spam’i çok sayıda kullanıcıya gönderilen istenmeyen dijital iletişimler olarak tanımlar; bu iletişimler çoğunlukla e‑postalar olsa da SMS, telefon aramaları ve sosyal medya mesajlarını da kapsar . Aşağıdaki tablo, yaygın spam türlerini ve temel özelliklerini özetlemektedir:

Spam Mesajlar (SMS) ve Engelleme Yöntemleri

İstenmeyen Mesajlar Neden Gelir?

Spam mesajların arkasında çoğu zaman ticari elektronik ileti gönderen şirketler vardır. Türkiye’de Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun, SMS, e‑posta ve telefon araması yoluyla yapılan tüm ticari iletilerin “ticari elektronik ileti” kapsamına girdiğini belirtir . Bu tür iletilerin gönderilmesi için önceden alıcının onayının alınması zorunludur ; aksi halde hukuki yaptırımlar devreye girer. Ancak onay veren kullanıcıların iletişim bilgileri farklı şirketlere satılabildiğinden, zaman içinde çeşitli markalardan izinsiz reklam SMS’leri alabilirsiniz. Bazı dolandırıcılar da sahte kampanyalarla kişisel bilgileri toplamaya veya zararlı yazılım yaymaya çalışır .

Android Telefonlarda Spam SMS Engelleme

Android cihazlarda spam SMS’leri engellemek için Google Mesajlar uygulaması içinde yerleşik bir raporlama sistemi bulunur. Times of India’nın adım adım rehberine göre bir mesajı spam olarak bildirmek için şu adımlar izlenir:

Google Mesajlar uygulamasını açın.

Spam olduğunu düşündüğünüz mesajı basılı tutun.

Üst menüde beliren “Block & report spam” (Engelle ve spam olarak bildir) seçeneğine dokunun .

Karşınıza gelen onay penceresinde “OK” diyerek işlemi tamamlayın .

Bu adımlar mesajı hem engeller hem de Google’a spam raporu göndererek diğer kullanıcıların da korunmasına katkıda bulunur. Aynı kaynak mesajları toplu halde seçerek birden fazla iletiyi spam olarak bildirebileceğinizi ve yanlışlıkla spam olarak işaretlediğiniz bir kişiyi “Ayarlar > Engellenen kişiler” menüsünden tekrar kaldırabileceğinizi belirtiyor .

Google Mesajlar’ın dışında Android telefonların çoğunda yerleşik spam koruması mevcuttur. SimOptions’un 2025 tarihli makalesinde, Telefon uygulamasındaki Arayan Kimliği ve Spam Koruması özelliğini etkinleştirerek şüpheli numaraların engellenebileceği belirtilir . Android’de ayrıca “Rahatsız Etmeyin” modunu yalnızca rehberinizdeki kişilere izin verecek şekilde özelleştirebilir ve “Arama Tarama” özelliği ile Google Asistan’ın bilinmeyen numaraları filtrelemesini sağlayabilirsiniz . Samsung telefonlarda menüden Arayan Kimliği ve Spam Koruması > Açık konumuna getirerek benzer bir koruma elde edebilirsiniz .

iPhone (iOS) Telefonlarda Spam SMS Engelleme

Apple, iOS 16 ve üzeri sürümlerde spam mesajları filtrelemek ve raporlamak için gelişmiş özellikler sunuyor. Apple’ın destek sayfasına göre Bilinmeyen Gönderenleri Tara özelliğini açarak rehberinizde kayıtlı olmayan kişilerden gelen mesajları otomatik olarak sınıflandırabilir ve böylece tanımadığınız gönderenlerden gelen bildirimleri azaltabilirsiniz . Bu özelliği açmak için Ayarlar > Mesajlar > Bilinmeyen ve Spam menüsüne giderek “Bilinmeyen Gönderenleri Filtrele” seçeneğini aktif hale getirin.

Bir mesajı spam olarak bildirmek için ise mesajı sola kaydırın ve Sil ve İstenmeyen Yap seçeneğine dokunun ya da mesajın alt kısmındaki “İstenmeyen olarak bildir” bağlantısını kullanın . Bu işlem mesajı Apple’a ileterek iMessage üzerinden spam yapan hesabın tespit edilmesine yardımcı olur.

İleti Yönetim Sistemi (İYS) Üzerinden Engelleme

Türkiye’de istenmeyen ticari mesajlardan kurtulmanın en etkili yollarından biri de İleti Yönetim Sistemi’dir (İYS). Kuveyt Türk Bankası’nın bloguna göre İYS; hizmet sağlayıcıların SMS, e‑posta veya arama yoluyla müşterilere ulaşmak için izinlerini depolayan ulusal bir veri sistemidir . Ticari şirketlerin İYS’ye kayıt olması zorunludur ve vatandaşlar bu sistem üzerinden hangi kanaldan ileti alacaklarını seçebilir . E‑devlet üzerinden İYS ayarlarını değiştirmek için şu adımlar izlenebilir :

e‑Devlet’e giriş yapın ve arama kutusuna “Ticari Elektronik İleti Yönetim Sistemi” yazın.

“E‑devlet SMS iptali” seçeneğine tıklayın ve KVKK Aydınlatma Metni’ni onaylayın .

“İletişim adresi ekle” butonu ile cep telefonu numaranızı veya e‑posta adresinizi tanımlayın .

Telefonunuza gelen SMS kodunu girerek devam edin .

Hizmet sağlayıcıların listesinden ilgili firmayı seçin ve Onayla / Reddet seçenekleriyle SMS, e‑posta veya arama izinlerini ayrı ayrı düzenleyin .

Bu yöntem sayesinde onay vermediğiniz hiçbir şirketten SMS, e‑posta veya sesli arama almazsınız. İYS ayrıca vatandaşların hangi kanallardan ileti almayı tercih ettiklerini seçebilmelerini sağlar, yani tamamen “tümünü reddet” değil, SMS yerine e‑posta gibi seçenekleri belirleyebilirsiniz .

Spam Mesajlar İçin Diğer Önlemler

Figensoft, spam mesajları engellemek için cihaz ve uygulama ayarlarından yararlanılabileceğini ve numaraları kara listeye almanın etkili olduğunu vurgular . Ayrıca çoğu mobil operatör belirli numaraları kara listeye alarak SMS ve aramaların engellenmesine izin verir. Mesaj bildirimlerini kısıtlamak ve spam içerikli mesajların otomatik olarak özel bir klasöre taşınmasını sağlamak da mümkündür . Ticari mesaj gönderen firmaların kullanıcıya her zaman “ret hakkı” sunması zorunludur; kullanıcı dilediğinde bu hakkı kullanarak mesajlardan tamamen vazgeçebilir .

Spam E‑postalar (Junk Mail) ve Korunma Yolları

Spam E‑posta Nedir?

E‑posta spam’i, toplu halde ve genellikle ticari amaçla gönderilen istenmeyen mesajlar olarak tanımlanır. Wikipedia’ya göre spam terimi 1970’lerde Monty Python skeçinden esinlenmiş olup, spam e‑postalar 1990’lardan beri dünya genelinde e‑posta trafiğinin büyük çoğunluğunu oluşturur . Bu e‑postalar çoğunlukla reklam amaçlıdır, ancak kimlik avı (phishing) ve kötü amaçlı yazılım yayma için de kullanılır . Aksigorta Dijital Güvenlik Platformu, spam e‑postaların sahte fatura, hesap doğrulama talebi veya ödül kazanma iddialarıyla kullanıcılara ulaştığını ve bu e‑postaların içinde trojan veya fidye yazılımı (ransomware) gibi zararlı eklerin bulunabileceğini belirtir .

Gmail’de Spam Filtresi Kullanma ve Bildirim

Gmail, gelen kutunuzu korumak için otomatik spam filtresi kullanır ancak filtreyi elle de düzenleyebilirsiniz. IONOS’un rehberine göre bir e‑postayı spam olarak işaretlemek için mesajı açıp sağ üstteki üç nokta menüsünden “Report spam” seçeneğini seçmeniz yeterlidir; bu işlem, aynı gönderenin gelecekteki e‑postalarının doğrudan spam klasörüne düşmesini sağlar . Yanlışlıkla spam klasörüne düşen önemli bir e‑postayı “Spam değil” olarak işaretleyerek normal gelen kutunuza taşıyabilir ve aynı gönderenin sonraki e‑postalarının spam’e düşmesini engelleyebilirsiniz .

Gmail’de kendi filtrelerinizi oluşturmak da mümkündür. Bunun için gelen kutunuzda sağ üstteki dişli simgesine tıklayarak “Ayarları görüntüle” menüsüne gidin ve “Filtreler ve engellenen adresler” sekmesini açın . Ardından “Yeni filtre oluştur” seçeneği ile belirli gönderenleri, konu başlıklarını veya içerikteki kelimeleri girerek e‑postaların otomatik olarak spam klasörüne gitmesini sağlayabilirsiniz . Bu yöntem, sürekli aynı kaynaktan gelen ve sizi ilgilendirmeyen e‑postaları filtrelemek için kullanışlıdır.

Outlook’ta Spam Bildirme ve Kurallar Oluşturma

Microsoft Outlook, istenmeyen e‑postaları Gereksiz (Junk) klasörüne taşımak için çeşitli araçlar sunar. Microsoft destek sayfası, istenmeyen e‑posta gönderenleri engellemek için aşağıdaki adımları önerir :

Outlook Web veya yeni Outlook uygulamasında sağ üstten Ayarlar simgesine tıklayın.

Mail > Junk email menüsüne gidin.

Add blocked sender seçeneği ile engellemek istediğiniz e‑posta adresini veya domain’i girin ve Kaydet butonuna basın .

Aynı menüde Safe senders and domains bölümünden güvenilir kişilerin adreslerini ekleyerek onların mesajlarının gereksiz klasörüne düşmesini engelleyebilirsiniz . Böylece önemli e‑postalarınız spam klasöründe kaybolmaz.

Outlook’ta gelen e‑postalara yönelik daha gelişmiş kurallar oluşturmak da mümkündür. Menüde Rules > Create new rule seçeneği üzerinden belirli anahtar kelimeler, gönderenler veya ek boyutlarına göre iletilerin otomatik olarak silinmesi veya farklı klasörlere taşınması sağlanabilir. Bu özellikler, yoğun e‑posta trafiği olan kullanıcıların gelen kutusunu yönetmesini kolaylaştırır.

Spam E‑postalara Tıklamanın Riskleri

Spam e‑postaları açmak çoğu zaman “zararsız” görünse de aslında kişisel bilgileriniz için ciddi riskler barındırır. ICTn tarafından hazırlanan rehbere göre spam e‑postayı açmak, cihazınıza doğrudan virüs bulaştırmasa bile e‑posta adresinizin aktif olduğunu doğrulayarak daha fazla phishing saldırısına davetiye çıkarır . Bu tür e‑postalar genellikle bankalar veya resmi kurumlar gibi görünen sahte iletilerle kişisel bilgilerinizi çalmaya çalışır . Açıldığı anda görünmez takip pikselleri, mesajı okuduğunuzu spam gönderenine bildirebilir ve e‑posta adresiniz spam listelerine eklenebilir .

Asıl tehlike, e‑postadaki bağlantılara tıklamak veya ekleri açmaktır. Kötü niyetli bağlantılar sizi orijinal siteye benzeyen sahte bir web sayfasına yönlendirerek kullanıcı adı, şifre veya kredi kartı bilgilerinizi ister . Eklere tıklamak ise bilgisayarınıza casus yazılım, keylogger veya trojan yükleyebilir ve böylece hesaplarınızın ele geçirilmesine yol açabilir . Bu nedenle spam e‑postaları açsanız bile bağlantılara tıklamamalı ve kimlik avı belirtilerine karşı dikkatli olmalısınız.

Spam Aramalar ve Korunma Yolları

Spam aramalar, bilinmeyen numaralardan gelen ve genellikle anket, kazandınız bildirimi veya promosyon teklifleri içeren aramalardır. Spam aramalar da ticari elektronik ileti kapsamındadır ve kullanıcı onayı olmadan yapılması yasaktır . Aşağıdaki yöntemlerle spam aramalara karşı korunabilirsiniz:

iPhone’da Bilinmeyen Arayanları Sessize Al: iOS’de Ayarlar > Telefon > Bilinmeyen Arayanları Sessize Al seçeneğini aktif ettiğinizde rehberinizde olmayan numaralar sesli mesaj kutusuna yönlendirilir .

Numara Engelleme: Son aramalar listesinde numaranın yanındaki “i” simgesine dokunup Bu Arayanı Engelle seçeneğini kullanarak belirli numaraları engelleyebilirsiniz . Android’de ise Son Aramalar menüsünde numaraya dokunduktan sonra Spam’i engelle/bildir seçeneğini seçebilirsiniz .

Arayan Kimliği ve Spam Koruması: Android telefonlarda Telefon uygulamasındaki Arayan Kimliği ve Spam Koruması özelliğini aktif ederek spam aramaları otomatik olarak tespit edip engelleyebilirsiniz . Samsung cihazlarda bu özellik Hiya tarafından desteklenir ve telefon menüsünden açılabilir .

Üçüncü Taraf Uygulamalar: Truecaller, Hiya ve RoboKiller gibi uygulamalar, spam arama veritabanları ile çalışarak şüpheli numaraları önceden işaretler. Bu uygulamaların kurulumu sırasında gizlilik, uyumluluk ve maliyet konularına dikkat edilmesi gerektiğini SimOptions makalesi vurgulamaktadır .

Numaranızı Korumak: Kişisel telefon numaranızı internette gereksiz yere paylaşmamak, dolandırıcıların listelerine düşme riskini azaltır . Ayrıca, bilinmeyen aramaları yanıtlamak numaranızın “aktif” olduğunu doğrular ve daha fazla spam arama almanıza neden olabilir; bu nedenle tanımadığınız numaralara yanıt vermemek, spam aramalarla baş etmenin en basit yoludur .

Spam Mesaj veya E‑postalara Tıklamanın Riskleri

Spam mesaj ve e‑postalar, zararsız görünebilir ancak kimlik avı (phishing) ve kötü amaçlı yazılım taşıma potansiyeli nedeniyle tehlikelidir. ICTn’ye göre spam e‑postalar genellikle sahte kurum logoları ve gerçekçi dil kullanarak kullanıcıyı ikna etmeye çalışır; hedef kişiden kullanıcı adı, şifre, kredi kartı bilgileri veya kimlik numarası talep eder . Bu e‑postalardaki bağlantılar sahte bir web sitesine yönlendirerek bilgilerinizi çalabilir ve bazı durumlarda zararlı yazılım indirilmesine neden olabilir . Açılan e‑postadaki takip pikselleri ise adresinizin aktif olduğunu doğruladığından, gelecekte daha fazla saldırı almanıza yol açabilir .

SMS yoluyla gelen spam mesajlara tıklamak da benzer riskler taşır; bir bağlantıya tıklamak sizi sahte bir ödeme sayfasına yönlendirebilir veya telefonunuza kötü amaçlı bir uygulama indirilebilir. Aksigorta Dijital Güvenlik Platformu, spam mesajlarda yer alan kötü amaçlı yazılım bağlantılarının fidye yazılımları, trojanlar veya botnet’lere yol açabileceğini belirtmektedir . Bu nedenle tanımadığınız bir göndericiden gelen bağlantılara asla tıklamamalı ve kişisel bilgilerinizi paylaşmamalısınız.

Spam ve Yasalar: Türkiye’de Düzenlemeler ve Cezalar

Türkiye’de spam mesaj ve e‑posta göndermek, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun ve ilgili yönetmeliklerle sıkı şekilde düzenlenmiştir. Kanuna göre ticari elektronik iletilerin gönderilmesi için alıcının önceden onayının alınması zorunludur . İletiyi gönderen kişi veya kurum, mesajda kimliğini ve iletişim bilgilerini açıkça belirtmek zorundadır . Alıcı, verdiği onayı dilediği zaman geri çekebilir ve bu ret bildirimine ilişkin bilgiler ileti içinde ücretsiz olarak sunulmalıdır . Ayrıca kişisel veriler, alıcının onayı olmadan üçüncü kişilerle paylaşılamaz .

Kanunun cezai hükümlerine göre, onay alınmadan veya onaya aykırı içerikle gönderilen her bir ticari ileti için hizmet sağlayıcılara bin ila beş bin lira arasında idari para cezası uygulanır . İletişim bilgilerini belirtmeyen veya “ret hakkı” bilgisini vermeyen göndericilere iki bin ila on beş bin lira arasında ceza verilir . Eğer onay vermeyen birden fazla kişiye ileti gönderilirse ceza on bin liradan elli bin liraya kadar çıkar . Dolayısıyla, spam gönderimi sadece etik değil aynı zamanda hukuki anlamda da ciddi yaptırımlara tabidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Spam olarak bildirmek ne demek?

Bir e‑posta veya SMS’i spam olarak bildirmek, servis sağlayıcınıza göndericinin izinsiz ve rahatsız edici mesajlar gönderdiğini bildirmek anlamına gelir. Gmail’de “Report spam” seçeneğini kullanmak, mesajı spam klasörüne taşır ve aynı gönderenin sonraki iletilerinin de filtrelenmesini sağlar . Google Mesajlar uygulamasında Block & report spam seçeneği ise hem göndereni engeller hem de Google’ın spam veritabanına rapor gönderir .

Spam arama ne demek?

Spam arama, tanımadığınız numaralardan gelen ve genellikle promosyon, anket veya dolandırıcılık amacı taşıyan telefon çağrılarıdır. Bu aramalar da ticari elektronik ileti kapsamında olup, kullanıcının onayı olmadan yapılması hukuka aykırıdır .

“Spam detected” ne demek?

Bir e‑posta veya SMS’te “spam detected” ifadesi, sistem tarafından şüpheli olarak işaretlendiği ve otomatik filtreler tarafından spam klasörüne taşındığı anlamına gelir. Spam filtreleri, mesajların konu başlıkları, gönderen kimliği ve içerikte geçen kelimeler gibi kriterlere bakarak spam olasılığını belirler .

Bir numaranın spam olduğunu nasıl anlarım?

Android telefonlarda Arayan Kimliği ve Spam Koruması özelliğini açtığınızda, şüpheli numaralar telefonunuzda “Spam” veya “Şüpheli” olarak etiketlenir . iOS kullanıcıları ise Bilinmeyen Arayanları Sessize Al özelliğini etkinleştirerek rehberde kayıtlı olmayan numaraların otomatik olarak sesli mesaj kutusuna yönlendirilmesini sağlayabilir . Numaranın bilinmediği durumlarda aramaya cevap vermemek de en güvenli yöntemdir .

Spam yapmak yasal bir suç mu?

Türkiye’de ticari amaçla izinsiz spam mesaj veya e‑posta göndermek, Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’a göre idari para cezasına tabidir. Kanun, onay alınmadan ticari ileti gönderenlere bin ila beş bin lira arasında, birden fazla kişiye izinsiz ileti gönderilmesi halinde on bin ila elli bin lira arasında ceza öngörür . Ayrıca gönderici, ileti içeriğinde kimliğini ve iletişim bilgilerini belirtmek ve “ret hakkı” sunmak zorundadır . Bu şartlara uyulmaması, yasal sorumluluk doğurur.

Sonuç ve Öneriler

Spam mesajlar, aramalar ve e‑postalar dijital dünyada kaçınılmaz gibi görünse de doğru araçlarla etkilerini en aza indirmek mümkündür. Mesajlar için Google Mesajlar veya Apple’ın spam bildirme özelliklerini kullanarak gönderenleri engellemek, e‑postalar için Gmail veya Outlook’ta spam filtrelerini etkinleştirip kişisel filtreler oluşturmak hem gelen kutunuzu temizler hem de dolandırıcılık riskini azaltır. İleti Yönetim Sistemi üzerinden ticari ileti izinlerinizi yönetmek ve kişisel verilerinizi paylaşırken dikkatli olmak, spam akışını kontrol altına almanızı sağlayacaktır. Son olarak, bilinmeyen numara veya bağlantılara tıklamamak ve mesajın meşruiyetini kontrol etmek en basit ama en etkili savunmalardandır. Böylece dijital ortamda hem zamanınızı hem de kişisel verilerinizi koruyabilirsiniz.